Katja Retsin: 'Een druppel op een hete plaat is wél zinvol'

Tweemaal mama zijn, een huishouden en twee winkels runnen, een lieve man bijstaan, omroepen, 'De rode loper' presenteren en nog fotoshoots en interviews afhaspelen. Katja Retsin (37) gaat bijna dood aan haar overvolle agenda. Maar ze blijft wonderbaarlijk lachen.

s Morgens om tien uur is het interview met de wervelwind van de VRT in een knus Gents etablissement. Zen? 'Het werkt', lacht Katja Retsin. 'Soms wordt het me echt te veel. Ik durf nu soms mijn gsm twee uur afzetten of mails een dag lang niet beantwoorden.

Maar wat gebeurt er? Mensen lynchen me bijna: Wat, heb jij je mails niet gelezen? Iedereen denkt dat ik de hele dag voor mijn laptop zit en 24 uur stand-by ben. De gsm is de duivel. Ik pas voor Facebook. Niemand begrijpt waarom maar daar ga ik écht geen tijd insteken. Maar ik wil niet klagen, de mensen zagen al genoeg.'

Wat is de top drie van klaagzang in je vriendenkring?
Katja Retsin: 'Het werk staat op één. Veel vrienden moeten veel meer uren draaien dan vroeger en hebben schrik om hun job te verliezen. Iedereen jaagt zich op. Op twee staat het weer: het is te koud, te warm, het regent of het vriest. Op de derde plaats komt de relatie. Mijn lief is niet genoeg thuis! Hij is te veel thuis! Het botert niet meer! Hij let niet op de kinderen!'

Wat is momenteel je grootste passie?
Katja Retsin: 'Mijn gezin komt sowieso op de eerste plaats, maar televisie krijgt de zilveren medaille. Ik maak enorm graag programma's: een concept bedenken, formatteren, uitvoeren en hopen dat er veel mensen kijken. De promotie, de interviews en de sexy fotoshoots neem ik erbij, maar ik spring geen gat in de lucht als ik een interview moet geven.

Ik vind mezelf niet zo bijster interessant, en dus is het raar om als een soort insect onder een vergrootglas bekeken te worden. Maar ik begrijp dat mensen nieuwsgierig zijn: ik ben het zelf ook. Als ik een weekblad zie met een spraakmakende titel, koop ik dat boekje ook.'

Goedele weer vrijgezel! Lotti draagt pruikje! Wil je dat lezen?
Katja Retsin: 'Ja, natuurlijk. Ik wil weten hoe de vork aan de steel zit. Da's de aard van dit beestje.'

Denk eens niet aan de 40 miljoen euro die de VRT moet besparen. Welk programma moet er dringend op de buis?
Katja Retsin: 'Ik ben gek op Friday night with Jonathan Ross op BBC One. Ross krijgt werkelijk iedereen over de vloer: Eva Mendes, Denzel Washington, Quentin Tarantino, Bono, Sandra Bullock, Dustin Hoffman, you name it. En hij is echt grappig, Zoiets wil ik wel doen, maar de fucking crisis zal het tegenhouden.' (lacht)

Het is moeilijk om zulke namen naar hier te halen. Waarom pak je niet uit met Katja goes Hollywood?
'Meteen! De televisiebazen mogen me gerust naar het buitenland sturen om acteurs te portretteren. Toen ik voor TMF werkte, heb ik veel muzikale sterren voor mijn microfoon gehad. Jammer dat we nooit George Michael konden strikken. Die heeft een paar juweeltjes van albums gemaakt, maar glijdt nu blijkbaar stilletjes weg in een vicieuze cirkel van eenzaamheid, domme keuzes en gekke ingevingen. Zo spijtig.'

George Michael komt alleen in het nieuws met drugs, dronken rijden en seks in openbare toiletten. Wat is er volgens jouw vrouwelijke intuïtie met hem aan de hand?
Katja Retsin: 'Goh, volgens mij is hij typisch een man die ouder wordt en daar problemen mee heeft. (lacht) Hij heeft verpletterende roem meegemaakt en kan er blijkbaar niet mee om. Wat doet een vermogen van 100 miljoen pond met een mens van 46? Wil hij nog eens bevestigen? Heeft hij faalangst? Niemand weet het. Ik heb gehoord dat hij in februari weer eens optreedt in Australië. Als het even kan, vlieg ik naar Sydney en dan overtuig ik hem wel om door te gaan.' (lacht)

Supermoeder Katja Retsin

Supermoeder Katja Retsin.
Onthaalmoeders mogen geen nazisympathieën koesteren of getrouwd zijn met een extremistische imam. Dat strookt niet met ons beeld van de ideale moeder. Een beeld dat volgens SARAH DE MUL gekleurd is door vooroordelen.

Toen de Amerikaanse actrice Demi Moore in 1991 haar naakte, zwangere buik toonde op de cover van Vanity Fair, was de trend gezet: het moederschap is hot and sexy.

Sindsdien zijn de media en de kwaliteitskranten er als ze kippen bij om ons het blijde nieuws te verkondigen. Zodra omroepsters, tv-persoonlijkheden, topsportsters of politica's moeder worden, is dit wereldnieuws in Vlaanderen. We konden delen in de kinderwens van Kim Gevaert, Gella Vandecaveye, Katja Retsin en Joyce de Troch.

We jubelden mee toen de kranten kopten dat de zwangere Deborah Ostrega 'van B-cup naar D-cup' ging. Bij het nieuws dat Freya Van den Bossche onlangs een flauwte kreeg in het parlement, fronsten we even de wenkbrauwen (werkt ze niet te hard?). Keer op keer ontvangen we, ongewild, geboortekaarten via het publieke forum.

Al te lang bleven moeders onzichtbaar; met hun kroost in de schemer van het haardvuur, ver weg van het publieke leven. Nu ze de media te woord staan van zodra ze van de bevallingstafel zijn opgestaan, is materniteit een publieke zaak geworden waarover de goegemeente zich kan uitlaten. En dat doet ze. Elk bericht over een blijde geboorte draagt bij tot het amalgaam opvattingen en ideeën over moederschap die in de samenleving circuleren.

Wie dacht dat mediagenieke en andere moeders vandaag baas zijn over eigen buik, heeft het mis. Hun acties, woorden en daden worden afgetoetst aan codes en conventies over bevallen en baren en scenario's van ideaal moederschap. Angelina Jolie en Madonna zijn bijvoorbeeld goede moeders, of worden althans zo geportretteerd. Kim Clijsters ook. De sympathieke Limburgse - steeds beleefd en altijd goedschiks - was altijd al de oogappel van Vlaanderen. Toen Clijsters uit het tennis stapte, onder meer omdat ze wilde trouwen en een gezin stichten, waren de media begripvol.

Wie tijd neemt voor het moederschap, is ongetwijfeld een goede moeder. Toen Clijsters twee jaar later haar comeback aankondigde, waren de media afwachtend, in de war. Valt het moederschap wel te combineren met een topsportcarrière? Aan de kersverse vader Roger Federer stelde uiteraard niemand de vraag of het vaderschap met een topsportcarrière te combineren is. Hij vond het overigens ook op geen enkel moment nodig om voor zijn vaderschap zijn tennisracket aan de wilgen te hangen.

Recent bewees Kim Clijsters dat werken en een goede moeder zijn tot de mogelijkheden behoort. Terwijl man en dochter op de tribunes zaten, speelde supermommy de pannen van het dak en won ze de Grand Slam. Na afloop relativeerde ze haar nieuwe heldinnendom: 'Ik word nu opnieuw mama en echtgenote.' De media tekenden goedkeurend op dat, ondanks de professionele successen, de haard voor Kim als natuurlijke biotoop aanvoelt. Uit de mond van het nieuwe rolmodel van de werkende moeder, is hiermee een duidelijk signaal gegeven. Emancipatie en werken is tof, maar man en kind blijven prioriteit.

Bovendien tonen de media ons met al deze geboorteberichten ook dat goede moeders, zoals Kim Clijsters en Katja Retsin, mooi en wit zijn en behoren tot de middenklasse. Toegegeven, dit profiel is geen garantie voor succes. Britney Spears was aanvankelijk een goede moeder, maar van zodra ze haar gewicht en alcoholgebruik niet meer kon beheersen, werd ze een slechte moeder. Toen ze met baby op schoot achter het stuur kroop, heette dat geen multitasking (waar vrouwen nochtans vaak om worden geprezen), maar onverantwoord gedrag.

Toch viel ze aanvankelijk wel in de gratie, wat bijvoorbeeld niet gezegd kan worden van Nadya Suleman, die eerder dit jaar ophef veroorzaakte bij de geboorte van haar achtling. Suleman werd van meet af aan beschouwd als slechte moeder. Ze is ook van Iraaks-Amerikaanse afkomst en bovendien werkloos. Nog een voorbeeld van een 'slechte' moeder is de vijftienjarige Chantelle Steadman die een dertienjarige jongen als vader aanwees. Ze kwam uit een ontwricht Brits arbeidersgezin.

Wat ons ook niet vaak ter ore komt is dat goede moeders en supermommies uit de witte middenklasse vaak in hun moederrol bijgestaan worden door vrouwen uit de lagere klasse: de kinderverzorgsters en onthaalmoeders. Zij halen zelden of nooit het nieuws, behalve als ze aan hun moedertaak verzaken. De afgelopen week kwamen twee zulke onthaalmoeders in het nieuws. Kind en Gezin beschouwde beiden als slechte onthaalmoeders en trok hun werkvergunning in. De ene slechte onthaalmoeder is blank en verkondigde extreemrechtse sympathieën.

De andere is bruin en tegen haar werd nooit een klacht ingediend. Toch wordt ze ook als slechte onthaalmoeder beschouwd, simpelweg omdat ze de echtgenote is van Nordine Taouil, de imam die zich uitspreekt tegen het hoofddoekenverbod. In een klimaat waarin witte Vlamingen uit de middenklasse steeds vaker etnische minderheden en hun religieuze gewoonten demoniseren, is het voldoende om tot deze gemarginaliseerde en gecriminaliseerde groep te behoren om een slechte onthaalmoeder te zijn. Dat deze onthaalmoeder zo makkelijk wordt gelijkgesteld met een witte vrouw met een Hitler-adoratie, toont aan hoe de toegang tot het ideale moederschap snel ontzegd kan worden aan niet-witte vrouwen of vrouwen die niet tot de middenklasse behoren.

De laatste weken trokken moslimmama's en hun dochters de Antwerpse straten op om aan de schoolpoorten te protesteren tegen het hoofddoekenverbod. Ze zijn bezorgd om de opvoeding van hun dochters. Vrouwen als, bijvoorbeeld, Nina Chebaa zijn lid van het oudercomité van de school van hun kinderen. Ze ijveren voor gelijke kansen in het onderwijs en op de arbeidersmarkt en zijn betrokken bij vzw Vrije Keuze of BOEH.

Deze moslimmama's geven blijk van goed moederschap. Ze weigeren alleen te zwijgen en beleefd en goedschiks te blijven. Ze zijn niet wit zoals Kim Clijsters en Katja Retsin. Ze behoren ook niet tot de rijkere middenklasse. Velen van hen combineren een voltijdse baan met hun moedertaak. Misschien is een van deze moslimmama's wel de onthaalmoeder van Jada, het dochtertje van Kim Clijsters. Maar als zij zich ooit publiekelijk zou laten ontglippen dat ze, ondanks haar voltijdse baan, toch vooral moeder en echtgenote wil zijn, dan zal dit niet worden toegejuicht als bewijs van goed moederschap, zoals wel het geval is bij Kim Clijsters, maar als bewijsmateriaal voor een religie die haar zou onderdrukken.

SARAH DE MULWie? Literatuurwetenschapster aan de KU Leuven, gespecialiseerd in de culturele en literaire verbeelding van vrouwelijkheid en multiculturaliteit. Wat? 'Slechte moeders' demoniseren is gemakkelijk en bon ton. Waarom? Begrip 'goed moederschap' wordtgekleurd door mode en vooroordelen.